Profilaktyka i higiena - Gdańsk

Profilaktyka polega na zapobieganiu powstawania chorób zębów i dziąseł. Prawidłowo stosowana pozwala osiągnąć najdoskonalsze efekty w postaci zdrowego, silnego uzębienia i pięknego, pełnego uśmiechu. Profilaktyka to prosta metoda leczenia dla każdego, im wcześniej wprowadzona tym daje lepsze efekty, oszczędza czas i pieniądze.Głównym zadaniem profilaktyki jest walka z bakteryjną płytką nazębną, która jest przyczyną rozwoju próchnicy i paradontozy. Z drugiej strony, profilaktyka dąży do zwiększania odporności tkanek zęba i przyzębia na atak kwasów i bakterii.W Gdańskim Centrum Stomatologicznym zapewniamy pacjentom pełen zakres profesjonalnie przeprowadzanych zabiegów profilaktycznych z zastosowaniem nowoczesnych a zarazem sprawdzonych metod.

INSTRUKTAŻ HIGIENY JAMY USTNEJ

Instruktaż higieny zawiera szczegółowe wskazówki dotyczące zasad pielęgnacji jamy ustnej. Po przeprowadzeniu badania, lekarz dobiera indywidualnie odpowiednią technikę szczotkowania zębów w zależności od potrzeb pacjenta, stanu jego uzębienia i przyzębia, jak i jego zdolności manualnych. Uwzględniając problem oczyszczania gładkich powierzchni zębów, powierzchni międzyzębowych i miejsc trudno dostępnych, lekarz doradza w sprawie wyboru odpowiedniego typu szczoteczki i pasty do zębów oraz przyborów dodatkowych. Prezentacji środków służących do pielęgnacji jamy ustnej często towarzyszy demonstracja sposobu ich stosowania na modelach lub bezpośrednio w jamie ustnej pacjenta.

WSKAZÓWKI ŻYWIENIOWE

Dieta może wpływać na stan uzębienia i przyzębia w dwojaki sposób. Po pierwsze rodzaj diety pacjentki spodziewającej się dziecka oraz prawidłowe odżywianie niemowląt i małych dzieci - zbilansowana dieta bogata w składniki mineralne, takie jak wapń i fosfor oraz witaminy (m.in. A, E, C, B, D) wpływa na prawidłowe kształtowanie się mocnych, wartościowych zębów i tkanek przyzębia. Z drugiej strony to właśnie z pożywieniem dostarczamy bakteriom bytującym w jamie ustnej pokarm, w tym węglowodany, których niekorzystny wpływ na rozwój próchnicy jest powszechnie znany. W trosce o zdrowie naszych pacjentów, doceniając rolę diety w profilaktyce chorób zębów i przyzębia, zapewniamy pacjentom zgłaszającym się do naszej kliniki pełen zakres informacji odnośnie korzystnych i negatywnych nawyków żywieniowych.

PROFESJONALNE OCZYSZCZANIE ZĘBÓW

Profesjonalne oczyszczanie zębów ma na celu usuniecie płytki nazębnej i innych osadów gromadzących się na powierzchniach zębów, których nie udaje się usunąć domowymi zabiegami higienicznymi. W zależności od rodzaju złogów pokrywających zęby stosowane są różne metody.

Mechaniczne oczyszczanie zębów z użyciem specjalnych szczoteczek i gumek oraz profesjonalnych past.

Piaskowanie - zabieg usuwania osadu i przebarwień koron zębowych powstałych od kawy, herbaty, palenia tytoniu. Do tego celu służą aparaty powietrzno-proszkowe tzw. "piaskarki" - wyrzucające cienkim strumieniem mieszankę pyłu i wody pod dużym ciśnieniem, skutecznie likwidujące osady i przebarwienia, których nie można pozbyć się z pomocą szczoteczki do zębów.

Skaling jest to zabieg usunięcia twardych złogów nazębnych (kamienia nazębnego) gromadzących się na powierzchniach koron zębów, z użyciem urządzeń ultradźwiękowych zwanych skalerami. Skaling jest z reguły zabiegiem bezbolesnym, jedynie w przypadku obecności stanu zapalnego tkanek otaczających ząb może pojawić się ból - w takiej sytuacji podawane jest znieczulenie miejscowe. Każdy skaling kończony jest polerowaniem wszystkich czyszczonych powierzchni. Zapobiega to ponownemu odkładaniu się płytki nazębnej i zapewnia pacjentowi przyjemne uczucie gładkości zębów.

FLUORYZACJA INDYWIDUALNA - LAKIEROWANIE ZĘBÓW

Fluor jest naukowo potwierdzonym orężem stomatologa, szeroko stosowanymw profilaktyce stomatologicznej. Najpopularniejszą formą profesjonalnej profilaktyki fluorkowej jest lakierowanie oczyszczonych zębów z zastosowaniem lakierów fluorkowych takich jak Fluor Protektor lub, polecany szczególnie dla dzieci, Duraphat. Jest ono powszechnie stosowane zarówno w profilaktyce całego uzębienia, jak i wybranych miejsc. Lakiery charakteryzują się znaczną lepkością, co powoduje ich dobre przyleganie do szkliwa zębów oraz dłuższe utrzymywanie się na ich powierzchni, a przez to powolne uwalnianie fluoru. Dzięki powyższym cechom preparaty te zapewniają redukcję próchnicy do 40%. Zabieg lakierowania powinien być powtarzany 2-4 razy w roku w zależności od skłonności pacjenta do próchnicy. Fluor stosowany w postaci lakierów fluorowych:

• wzmacnia szkliwo dzieci i dorosłych;
• zmniejsza odkładanie się płytki nazębnej;
• zapobiega powstawaniu próchnicy wtórnej (wokół wypełnień);
• zapobiega powstawaniu próchnicy w przebiegu leczenia aparatami stałymi;
• znosi nadwrażliwość szyjek zębowych.

LAKOWANIE BRUZD

Lakowanie bruzd zębowych polega na wypełnianiu bruzd i zagłębień w zębach specjalnym materiałem - lakiem szczelinowym. Bruzdy i szczeliny są miejscami zalegania resztek pokarmu rozwoju bakterii a skomplikowane kształty utrudniają lub wręcz uniemożliwiają właściwe ich oczyszczenie za pomocą szczoteczki do zębów, co sprzyja rozwojowi próchnicy. Lakowanie zębów zarówno mlecznych jak i stałych ma więc na celu zabezpieczenie ich przed procesem próchnicowym. Zabieg lakowania należy przeprowadzać jak najwcześniej od momentu ukazania się zęba w jamie ustnej jednak wtedy, gdy ząb jest na tyle wyrżnięty by można go było odizolować od dostępu śliny. Lakowaniu poddajemy przede wszystkim zdrowe zęby stałe trzonowe i przedtrzonowe, jak również mleczne trzonowce, możliwe jest także zalakowanie zagłębień w powierzchni podniebiennej drugich siekaczy stałych. Jest to znakomita metoda zapobiegania próchnicy, prosta, bezbolesna i skuteczna - pozwala na osiągnięcie ok. 90% redukcji próchnicy.

1. Co jest przyczyną próchnicy i paradontozy?

Główną przyczyną powstawania próchnicy jest płytka nazębna, składająca się z resztek pokarmowych i bakterii, która odkłada się na zębach po każdym posiłku. Bakterie znajdujące się w płytce przekształcają dostarczane w pożywieniu cukry w kwasy, które z kolei powodują ucieczkę minerałów (wapń, fosfor) ze szkliwa. Prowadzi to do osłabienia i uszkodzenia szkliwa, umożliwiając dalszy rozwój próchnicy. Bakterie tworzące płytkę nazębną atakują również dziąsła oraz głębiej położone tkanki przyzębia, są więc główną i najważniejszą przyczyną paradontozy, do której dołączają się inne czynniki jak: palenie tytoniu, choroby ogólne (cukrzyca, osteoporoza itp.), stres i wpływy genetyczne.

2. Co to jest płytka nazębna?

Płytka nazębna to mocno przylegający, miękki osad barwy od białej po żółtawą, który utrzymuje się na powierzchni zębów, dziąseł i uzupełnień protetycznych. Składa się ona z elementów pochodzących od gospodarza (składniki śliny, resztki pokarmowe, obumarłe komórki) oraz z różnorodnych bakterii. Po pewnym czasie nie usuwana płytka przekształca się na skutek przesycenia związkami mineralnymi zawartymi w ślinie w kamień nazębny, którego nie można już usunąć domowymi sposobami pielęgnacji jamy ustnej.

3. Jak zapobiegać powstawaniu próchnicy i paradontozie?

Aby skutecznie zapobiegać rozwojowi próchnicy musimy z jednej strony zadbać o wzmocnienie struktury twardych tkanek zęba i przyzębia stosując:- odpowiednio zbilansowaną dietę (bogatą w witaminy i minerały) kobiet w ciąży oraz dzieci od urodzenia do momentu zakończenia rozwoju zębów;- profilaktyka fluorkowa: lakierowanie zębów, stosowanie past do zębów i płynów do płukania ust z zawartością związków fluoru, krople i tabletki z fluorem - decyzję o włączeniu ich do diety dziecka zawsze powinien podjąć lekarz!- lakowanie bruzd zębowych - pokrywanie bruzd i zagłębień w zębach specjalnym materiałem (więcej Z drugiej strony, jako że bezpośrednią przyczyną próchnicy i paradontozy jest płytka nazębna, główną metodą walki z chorobami jest skuteczne i systematyczne usuwanie płytki nazębnej.

4. Czy aby mieć zdrowe zęby trzeba nie jeść słodyczy?

Cukier dostarczany z pożywieniem jest rzeczywiście niezbędny bakteriom płytki nazębnej do wytwarzania kwasów, a przez to zapoczątkowania procesu próchnicowego. Jednak całkowite wyeliminowanie cukrów z diety jest niemożliwe do osiągnięcia. Warto więc zapamiętać, że dużo większe znaczenie od ilości spożywanych słodyczy ma ich konsystencja i częstość ich przyjmowania (czas przebywania w jamie ustnej). Najgorsze w skutkach jest częste jedzenie produktów lepkich, oblepiających zęby (cukierki toffi, chipsy itp.). Nie trzeba więc całkowicie pozbawiać się przyjemności spożywania słodyczy, ważne by przestrzegać pory posiłków i ograniczyć pojadanie, a po spożyciu słodyczy natychmiast dokładnie umyć zęby.

5. Co to są substytuty cukru?

Substytuty cukru) to substancje, które nadając potrawom słodki smak, jednocześnie nie działają szkodliwie na zęby i dziąsła. Znane są dwa rodzaje zamienników cukru:- środki odżywcze - będące źródłem energii dla organizmu m.in. ksylitol, sorbitol;- słodziki syntetyczne - poza słodkim smakiem nie mają właściwości odżywczych m.in. aspartam, cyclamat, acesulfam, dulcin.Wszystkie te substancje stosowane są w celu eliminacji z diety sacharozy - cukru najbardziej niebezpiecznego dla zębów.

6. Jaką wybrać szczoteczkę do zębów?

Wybór odpowiedniej szczoteczki odgrywa dużą rolę w pielęgnacji jamy ustnej. Ze względu na ogromną różnorodność szczoteczek dostępnych na rynku, pacjenci mogą mieć trudności z dokonaniem wyboru. Najważniejsze jest by szczoteczka była dobrana indywidualnie do potrzeb pacjenta rozmiarem i twardością włosia. Szczoteczka nie powinna być za duża i posiadać cienką i długą szyjkę zapewniającą dostęp do zębów trzonowych. Zazwyczaj polecane są szczoteczki średnie i średnio-twarde, wielopęczkowe, wykonane z włosia syntetycznego o łagodnie szlifowanych i zaokrąglonych końcach, w przypadku chorób przyzębia najlepiej używać miękkich szczoteczek z giętka szyjką, która redukuje nacisk na dziąsła. Istnieją różne modyfikacje układu włosia. Dla ułatwienia oczyszczania szczelin zębowych i masowania dziąseł włosie może mieć różną długość lub może być ponacinane w ząbki (dłuższe końcówki łatwiej docierają między zęby).Na rynku dostępne są również szczoteczki elektryczne. Są bardzo proste w użyciu, a stosowanie ich skraca czas czyszczenia zębów w porównaniu ze szczoteczkami tradycyjnymi.

7. Jak często należy wymieniać szczoteczkę do zębów?

Szczoteczkę należy wymieniać średnio co 2 miesiące. Po tym czasie włosie sztywnieje i szczoteczka zaczyna działać drażniąco na dziąsła. Niektóre szczoteczki posiadają wskaźnik zużycia - pęczek włosia w innym kolorze, który traci barwę w miarę zużywania się szczoteczki. Dla prawidłowego funkcjonowania szczoteczki ważna jest jej pielęgnacja. Po umyciu zębów należy ją bardzo dokładnie wypłukać i przechowywać tak by mogła dobrze wyschnąć. Warto też zwrócić uwagę czy w zużytej szczoteczce włosie nie jest rozgniecione - świadczy to o zbyt silnym naciskaniu szczoteczką na zęby!

8. Jak szczotkować zęby?

Najprościej można stwierdzić, że każda metoda szczotkowania zębów jest dobra, pod warunkiem, że jest skuteczna i nie działa szkodliwie na zęby i dziąsła. Najkorzystniej, gdy technikę szczotkowania dobierze indywidualnie lekarz lub higienistka, w zależności od potrzeb pacjenta, stanu jego uzębienia, dziąseł i zdolności manualnych. Prawidłowe szczotkowanie powinno trwać przynajmniej 3 minuty. Minimalna częstotliwość tego zabiegu u większości pacjentów to 2 razy dziennie: rano po śniadaniu i po posiłku wieczornym przed snem. Są jednak sytuacje wymagające innego rytmu szczotkowania, np. dla osób leczonych stałymi aparatami ortodontycznymi wskazane jest szczotkowanie zębów po każdym posiłku.

9. Czy szczoteczka do zębów wystarczy?

Aby efektywnie pielęgnować zęby trzeba oczyszczać ich wszystkie powierzchnie: przedsionkową, językową, żującą i boczne. Tylko trzy pierwsze powierzchnie są dostępne dla szczoteczki. Tak więc szczoteczka nie jest produktem wystarczającym do utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej. Konieczne jest stosowanie przyborów dodatkowych:- nitka dentystyczna - pasmo jedwabnych nitek połączonych a tasiemkę i nawoskowanych, stosowana do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych przy ścisłym kontakcie zębów;- wykałaczki dentystyczne - wykonane z miękkiego drewna bezdrzazgowego i nasączone fluorem, przeznaczone dla osób z luźno stojącymi zębami lub brakami zębowymi;- szczoteczka międzyzębowa - spiralka z włosia, stosowana podobnie jak wykałaczka oraz do higieny pacjentów użytkujących stałe aparaty ortodontyczne;- irygator - urządzenie działające na zasadzie bicza wodnego, strumień płynu oczyszcza przestrzenie międzyzębowe i kieszonki dziąsłowe, masuje dziąsła;- szczoteczka jednopeczkowa - do oczyszczania trudno dostępnych, ostatnich w łuku.

10. Jaką wybrać pastę do zębów?

Wybór pasty do zębów nie ma aż takiego znaczenia jak dobór szczoteczki, jednak stosowanie odpowiedniej pasty może poprawić skuteczność szczotkowania. Większość past dostępnych na rynku spełnia podstawowe wymagania i zawiera sprawdzone substancje kliniczne: środki ścierne (pomagające w usuwaniu płytki nazębnej i osadu), środki pieniące, związki fluoru (fluorek sodu, fluorek wapnia, aminofluorki). W konkretnych przypadkach można dobrać pastę zawierającą odpowiednie substancje dodatkowe:- pasty profilaktyczne - zawierają fluor;- pasty ziołowe - zawierają wyciągi z ziół, działają kojąco na dziąsła;- pasty wybielające - usuwają przebarwienia pochodzenia spożywczego (z herbaty, kawy, dymu papierosowego);- pasty o działaniu kompleksowym - łączą wspomniane wyżej właściwości.

11. Czy warto żuć gumę bez cukru?

W ostatnich latach gumę do żucia nie zawierającą cukru uznano za środek higieniczny. Badania przeprowadzone wśród dzieci fińskich wykazały, że stosowanie gumy do żucia zawierającej zastępnik cukru - ksylitol, pomiędzy posiłkami może spowodować nawet 80% redukcję próchnicy. Stwierdzono, iż żucie gumy pobudza wydzielanie śliny, co wpływa korzystnie na szkliwo zębów, a zawarty w gumie ksylitom hamuje rozwój bakterii płytki nazębnej. Gumę do żucia zawierającą ksylitol lub sorbitol warto więc stosować po posiłkach, w sytuacji gdy nie ma możliwości wyszczotkowania zębów. Żucie gumy nie może jednak zastąpić szczotkowania zębów rano i wieczorem. Ponadto, żucie gumy nie powinno trwać dłużej niż 5-10 minut, aby nie przekształciło się w niekorzystny dla stawów skroniowo-żuchwowych nawyk.

12. Jakie korzyści przynosi stosowanie preparatów fluoru?

Fluor jest naukowo potwierdzonym orężem stomatologa, szeroko stosowanym pod różnymi postaciami (pasty, płukanki, lakiery, żele, tabletki, krople, dodatki do wody pitnej, soli kuchennej, mleka) w profilaktyce stomatologicznej. Korzystne działanie fluoru polega na:- wzmocnieniu formującego się szkliwa, jeszcze przed wyrżnięciem się zęba;- zwiększanie odporności szkliwa na atak kwasów produkowanych przez bakterie płytki nazębnej;- hamowanie wzrostu płytki nazębnej;- remineralizacji - odwracaniu początkowego stadium procesu próchnicowego;- znoszenie nadwrażliwości szyjek zębowych.

13. Czy można przedawkować fluor?

Tak przedawkowanie fluoru jest możliwe i może przybierać formę przewlekłą, przy długotrwałym stosowaniu dawki nieznacznie przewyższającej normę - fluorozy, lub postać ostrego zatrucia fluorem.

Objawami fluorozy są:

• utrata połysku szkliwa;
• nieprzezroczyste białe plamki na szkliwie;
• plamy rdzawe;
• ubytki szkliwa.

Ostre zatrucie fluorem, które na szczęście zdarza się rzadko objawia się:

• nudnościami;
• wymiotami;
• bólami brzucha;
• bólami głowy;
• wzmożonym ślinieniem, łzawieniem, poceniem się;
• biegunką.

W razie wystąpienia powyższych objawów, przy możliwości spożycia dużych dawek fluoru, należy jak najszybciej wezwać pogotowie, podać choremu duże ilości mleka i wywołać wymioty